TAHSİN GÖRGÜN - İLÂHÎ SÖZÜN GÜCÜ (PDF)

İLÂHÎ SÖZÜN GÜCÜ

VARLIK VE BİLGİ KAYNAĞI OLARAK KUR’ÂN

Kitabın PDF'sine ulaşmak için kapak resmine tıklayınız...*

Sivas’ta, 1961 yılında dünyaya gelen Tahsin Görgün, Sivas İmam-Hatip Lisesi’ndeki eğitimini tamamladıktan sonra Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde yüksek öğrenimine devam etmiş ve “Elmalılı Hamdi Yazır’ın Görüşleri ve İlim Felsefesi” başlıklı bir bitirme tezi ile 1984 yılında mezun olmuştur. (Çok sonraları özel bir sohbette, mealen “Elmalılı Tefsiri’ni bir defa dikkatle baştan sonra okuyarak tetkik etmenin bir ilahiyat fakültesi lisans eğitimine denk bir bilgi ve birikim kazandırabileceğini” söylemiştir) TDV burslu öğrencisi olarak lisans üzeri eğitimi için Almanya’ya gitmiş, fıkıh usulü ve felsefe alanındaki “Sprache, Handlung und Norm (Dil, Davranış ve Hüküm)” başlıklı doktora tezini Berlin Freie Universitesi’nde 1995 yılında tamamlamıştır. 1995 yılından itibaren TDV İslam Araştırmaları Merkezi’nde araştırmacı olarak çalışmalarına devam etmiş; çeşitli dönemlerde Almanya ve Avusturya’da misafir araştırmacı olarak bulunan Görgün, 2004’te doçent, 2010 yılında profesör ünvanı almıştır. 2011 yılında kurulan 29 Mayıs Üniversitesi Felsefe Bölümündeki görevine kadar İsam’da araştırmacı ve yönetici olarak görev almış, bu tarihten itibaren üniversitedeki görevine devam etmiştir.

İlk olarak 2003 yılında Gelenek Yayınları tarafından okuyucu ile buluşturulan “İlâhî Sözün Gücü” kitabı “Varlık ve Bilgi Kaynağı Olarak Kur’ân” alt başlığı ile muhtevasına dair sınırları çizmektedir. Giriş ve 8 bölümden oluşan kitap Tahsin Görgün’ün çeşitli ilmi toplantılarda da sunduğu çalışmalarıın özgün bir kompozisyonundan teşekkül etmiştir. Bölüm başlıkları sırasıyla şöyledir: “İnşa-Haber Ayırımı ve Kur’ân’ın Anlaşılması”, “Dil, Kavrayış ve Davranış”, “Kur’ân Kıssalarının Mahiyeti Üzerine”, “Kur’ân ve Tarih”, “Kur’ân ve Fıkıh”, “İslâm Kültür Birliği ve Sünnet”, “Dinin Yeniden Yorumlanması” ve “Klasik Anlama Yöntemleri”. Bu sekiz bölüm sonunda “Epilog” başlığı ile Tahsin Görgün ile Kur’ân üzerine yapılmış bir söyleşiye yer verilmiş.

İlk üç bölüm hacim olarak kitabın önemli bir kısmına tekabül etmesi yanında, Görgün’ün temel iddia ve tezlerini ortaya koyduğu bölümler olması açısından da önem taşıyor. Modern zamanlarda pek çok yönden ‘söz konusu’ olan Kurân-ı Kerim’in, bu söz konusu olma ile ‘dile gelmediği’; bilakis ‘dile düşerek’ nesneleştiğine dikkatimizi çekiyor yazar. “Bir mü’min Kur’ân’ın, onun kendisinin Müslüman olarak varoluşunu önceleyen bir varlık kaynağı olduğunu fark etmesiyle anlamaya başlar.” diyerek, bir varlık kaynağı olma imkanı yönünde zihinlerimizi uyarıyor, ayrıca bunun imkan ve usulü konusundaki görüşlerini de İslam düşüncesinin klasik döneminden üç alimin üç eserinden; İbn Haldun – Mukaddime (Pîrîzâde Mehmet Sâib Efendi tercümesi ile), Teftazanî – el-Mutavvel, Kadı Abdülcebbar – Şerhu Usuli’l-Hamse, iktibas ettiği bölümler üzerinden temellendirmeye çalışıyor. Dildeki inşa-haber ayırımının tanımı ve batı düşüncesindeki iz düşümlerine değindikten sonra, Kur’ân-ı Kerim söz konusu olduğunda, doğrudan inşa anlamı taşıyan ifadeler yanında ilk bakışta haber sınıfına giren ayetlerin de aslında inşa başlığı altında anlaşılması gerekliliğine ve bunun önemine değiniyor. Ardından, en çok “haber” sınıfına giriyormuş gibi görünen kısımlardan olan Kur’ân kıssaları üzerinden bu konuyu çeşitli pasajlar seçip bu çerçevede ele alarak örneklendiriyor. Takip eden bölümlerde tarih, fıkıh ve sünnetin mahiyeti ve Kur’ân’la kaçınılmaz ilişkisi üzerinden bu inşaî misyondaki rollerine değiniliyor.

Detayları hakkında sayfalarca yazılıp tartışılabilecek yoğun bir metin olan kitabın muhataplarının İslam düşüncesi ve islami ilimler alanında en azından temel düzeyde bir altyapı sahibi olmaları kitaba nüfuz etmelerini kolaylaştıracaktır. Tahsin Görgün çalışmalarında sık karşılaştığımız batı düşüncesi ile mukayeseli okumalar ve değerlendirmeler burada da sıkça karşımıza çıkarken, modern dönemde batı dünyası kaynaklı yakşalım ve soru(n)lara da cevaplar üretilmiş. Özellikle son iki bölümde ele alınan konularla irtibatlı olarak Tahsin Hoca’nın “Anlam ve Yorum–Dini Metinlerin Anlaşılması ve Yorumlanması” başlıklı kitabını da okumak faydalı olacaktır.

“İlahî Sözün Gücü” 2003 yılındaki ilk baskısı sonrası 2013 yılındaki 2. baskıya kadar uzun süre piyasada bulunmayan bir kitaptı (2013 yılındaki baskı kapak tasarımı açısından maalesef ilk baskıyı mumla aratacak düzeyde başarısız). Bu satırları yazdığım günlerde yine tükenmiş görünüyor; umarım bu kez daha hızlı bir şekilde yeni baskısı yapılabilir. 2003 yılındaki ilk baskı sonrası bir daha basılmayan “Anlam ve Yorum – Dini Metinlerin Anlaşılması ve Yorumlanması” isimli kitap nihayet geçtiğimiz ay (Kasım 2016) itibariyle Külliyat Yayınları tarafından yeniden basılarak okuyucuya sunulmuş. Ümidimiz, Tahsin Görgün Hoca’nın yıllardır üzerinde çalıştığı bilinen daha pek çok projesinin de gün ışığına çıkması yönünde.

İktibaslar:
- Son yüzyılda gerçekleşen ve gittikçe yaygınlaşma emaresi gösteren olgu, Kur’ân’ın dile gelmesi olmayıp, dile “düşürülmesi” ve bu yolla da onunla irtibatın en iyi ihtimalle lafzî ve lisanî bir noktada tutularak, “nesneleştirilmesi” ve “tüketilmesi” olarak tebarüz etmektedir. Çünkü aynî olarak gerçekleşmeyeni “söz konusu” etmek, onu “dile düşürmek”tir. (s. 29)

- Bugün muhtelif şekillerde ve muhtelif mekanlarda yaşanılan en önemli sıkıntı, İslam’ı tebliğcisinden tefrik ederek Kur’ân’ı, Hz. Peygamber’i ve bütün bir Medeniyeti yok sayarak yorumlamaya çalışma noktasında ortaya çıkmaktadır. (s. 35)

- Dinî ifadeler, varlığın sebebi olarak, medlullerini kendileri oluşturan ifadelerdir ve bunlar bu halleri ile insanın varoluşunun mahiyetini teşkil eden ahlakîlik ile aynıdırlar ve bundan dolayı da varoluşu öncelerler. Varoluşu önceleyenin varoluş sonrası ile sağlamasını yapmaya çalışmak, onun mahiyetini henüz anlamamış olmak anlamına gelmektedir. (s. 56)

- (Tarihselcilerin sebeb-i nüzulü (kanun görerek) merkeze almalarına dair) … Bunlardan birincisi Kur’ân’da bulunan âyetlerin büyük bir kısmının herhangi bir sebebe binâen vahyedilmiş olmamasının göz ardı edilmesidir. İkincisi bugün geçerli olanın, olması gereken olduğu konusunda, hiç kimsenin herhangi bir delile dayanmadığıdır. (s. 82.)

– Günümüzde Türkiye’de bazı zevatın zaman zaman dile getirmeye çalıştığı, ‘kul’luktan kurtulup ‘vatandaş’ olunması talebi, sadece bu istiğna (Allah’a karşı özgürlük-ahlaki otonomluk) arzusunun Türkçe ifadesinden ibarettir. (s.130.)

– Yunus’un tespit ettiği sıkıntılı durum zaman içerisinde aşılmış ve bunun neticesinde dünya tarihinin gördüğü en görkemli medeniyet olan Osmanlı medeniyeti olan Osmanlı medeniyeti, böyle bir kriz halini müteakiben gerçekleşebilmiştir. Bunun nasıl tahakkuk ettiğini tespit etmek, bugün benzer sıkıntılardan nasıl kurtulunacağı konusunda sadece bize değil, bütün insanlığa yok gösterecektir. Mevlânâ’nın eserlerinden yapılan tercümelerin Amerika’da en çok satan eserler arasında olması, tesadüfi değildir. (Bu son cümlenin diğerleriyle alakası bulunmuyor. İçerdiği anlam bir öncekileri dışlıyor. Ayrıca bu bir ispat değil, boşluğa atan bir inanç cümlesidir.) (s. 176.)

*YÜKLEME BİZE AİT DEĞİLDİR. EĞER İMKANINIZ VAR İSE KİTABI SATIN ALMANIZI TAVSİYE EDİYORUZ.