Türkiye’de bilhassa internet ve sosyal medya devrimlerinden sonra birçok tartışmanın eskisinden daha güçlü bir şekilde gündeme geldiğine şahitlik etmekteyiz. İnanç ile ilgili konular da bu gelişmelerden nasibini almaktadır. Bugün en ücra köyde yaşayan bir kişi internet aracılığıyla din karşıtı görüşlerle muhatap olmakta, hatta zaman zaman dine yöneltilen eleştirilerin cevaplarını bulamadığı için bir inanç krizine girebilmektedir. Bilhassa bu eleştirilerin ne denli sağlıklı temeller üzerine kurulduğunu, formasyonlarındaki noksanlık nedeniyle sorgulayamayan kişiler için bu kriz kaçınılmazdır.
Yeni-ateizmin temel özellikleri
Yeni-ateizm ismiyle bilinen görüş, günümüzde dine karşı konumlanan bu akımların başında gelmektedir. Günümüzde ülkemiz de dâhil olmak üzere pek çok ülkede en etkili olan ve en çok taraftar toplayan ateist akım yeni-ateizmdir diyebiliriz. Bu akımın “yeni” olarak adlandırılma nedeni onların önceki ateistlerden farklı olan görüşleridir. Kısaca özetlemek gerekirse yeni-ateistler, bilimin insanlık için tek rehber olduğunu iddia etmekte ve bilimden ahlaki konular da dâhil olmak üzere pek çok konuda yol göstermesini beklemektedirler. Onlara göre din, felsefe ve sosyal bilimler gibi diğer bilgi kaynakları gayrimeşrudur. Sadece bilimin doğruları doğru kabul edilmeli ve bilimsel olmayan bilgi dikkate alınmamalıdır. Az sonra bu iddianın neden hatalı olduğuna daha detaylı bir şekilde değineceğiz. Yine yeni-ateistlerin önemli özelliklerinden birisi onların dinlerin olumlu yanlarına atıfta bulunmaktan kaçınmaları, tarihsel verileri görmezden gelerek dinlerin insanlığa sadece kötülük getirdiğini iddia etmeleridir. Yeni-ateistlerin bunlarla ilintili bir diğer özellikleri de hem dini hem de bilimi hatalı bir şekilde tasvir ve tarif etmeleridir. Bu bağlamda onlara yöneltilen eleştirilerin başında dinle bilim arasındaki ilişkiyi kendi ideolojilerine uygun olacak şekilde çarpıtmaları gelmektedir. Öyle ki zaman zaman ateist düşünürler dahi yeni-ateistlerin dinlerle ve bilimle ilgili iddialarını eleştirmektedirler. Örneğin ünlü sosyolog Rodney Stark, sadece Robin Hood hikâyeleri okuyan bir kişi Orta Çağ hakkında ne kadar bilgi edinebilirse, yeni-ateist literatürden beslenen bir kişi de teoloji hakkında o kadar bilgi edinebilir demiştir. (Rodney Stark, What Americans Really Believe, (Waco, Texas: Baylor University Press, 2008), s. 120.) Ateist felsefeci Michael Ruse da bilimi dine karşı konumlandıran ve dinlerin insanlık için zararlı olduğunu iddia eden Richard Dawkins’in Tanrı Yanılgısı adlı eserinin “Felsefeye Giriş” ve “Dine Giriş” seviyesinden bile aşağıda olduğunu belirtmiştir. Bu eser, Ruse’a göre bilim-din ilişkisiyle ve dinle ilgili iddialarında hem yüzeysel hem de hatalıdır. (Michael Ruse, “Why I am an Accommodationist and Proud of it”, Zygon, 50, 2, 2015, ss. 362-363.) Yine Marksist-ateist düşünür Terry Eagleton da, Dawkins’in ve arkadaşlarının dinlerle ilgili bilgi edinme zahmetine girmeden dinlerle ilgili büyük hükümlere varmasını ve din-bilim ilişkisini yüzeysel bir şekilde ele almasını sert bir şekilde eleştirir. (Terry Eagleton, Culture and the Death of God, (New Haven: Yale University Press, 2014), s. 148. Terry Eagleton, “Lunging, Flailing, Mispunching”, 19.10.2006, https://www.lrb.co.uk/v28/n20/terry-eagleton/lunging-flailing-mispunching, Erişim tarihi 14.02.2016.) Son olarak yeni-ateistlerin üslupları hakkında da kısaca bilgi vermek faydalı olacaktır. Birçok yeni-ateist kendileri gibi düşünmeyenleri kolaylıkla, aptal, cahil veya satılmış olmakla suçlamaktadırlar. Bu hakaretlerden nasibini alanlardan biri, bilimin verilerinin de etkisiyle Tanrı’nın varlığına ikna olan XX. yüzyılın en etkili ateisti, felsefeci Antony Flew’dur. Flew, “satılmış” ve “delirmiş” olmakla suçlanmıştır. (Richard Dawkins, Tanrı Yanılgısı, çev. Melisa Miller vd. (İstanbul: Kuzey, 2015), ss. 73, 85. ) Bu tahammülsüz ve agresif üslubun yeni-ateistlerin sürekli övgüyle bahsettikleri açık görüşlülük ve hoşgörü gibi değerlerle ne kadar uyumsuz olduğu aşikârdır. (Antony Flew, There is a God: How the World’s Most Notorious Atheist Changed His Mind, (New York: Harper One, 2007), s. viii.)
Yeni-ateizm neden hatalıdır?
Yorumlar
Yorum Gönder
Yorumunuz alınmıştır. Teşekkür ederiz.